Zanzibar, safari en mwananyamala hospital

Hallo lezers
Zanzibari! Ik heb geluk. De veerpont van het vaste land van Tanzania naar Zanzibar vertrekt in Dar Es Salaam. Dus je zou denken dat ik binnen twee uur, de tijd die de boot nodig heeft om van haven naar haven te varen, nodig zou hebben. Maar nee, hapana. De reis voor de tickets die we een dag voor vertrek moesten kopen heeft ons al víér lange uren van onze dag gekost. Maar Michiel, het is toch in dezelfde stad? Inderdaad. Er wonen echter ruim vier miljoen zielen in deze stad die niet stilzitten en de hele dag files veroorzaken door op onmogelijke tijdstippen de weg op te gaan. Zo ook die dag. Daarnaast meert de veerpont aan in een gebied (Posta) waar het officiëel verboden is voor de bajaj’s, de driewielers. Het duurde even voor we een van de bestuurders zo gek konden krijgen om ons in ieder geval in de buurt te droppen voordat we aan de wandel gingen naar de haven. En hoe dichter we bij de haven kwamen, hoe meer ogen van de ‘ticketverkopers’, die je absoluut zonder enige bijbedoeling willen escorteren naar de boot, onze kant op keken. Dit keer geen zwerm taxichauffeurs maar een kudde autochtonen die allemaal de goedkoopste tickets voor de veerpont voor je hadden. En speciaal voor jou natuurlijk, rafiki, vriend. Hoewel er ééntje binnentrad in mijn fysieke comfortzone en me bij de arm greep, kan ik het ze niet eens kwalijk nemen dat ze meteen aan komen hollen bij het zien van onze witte groep van zeven die minimaal zeven overvolle tassen meedroeg. Want wij, Europeanen, zijn geldmachines waar je zonder bankpas kunt pinnen, aldus iedereen hier.
Van de oversteek zelf heb ik weinig meegekregen, omdat ik druk was met het beoefenen van mijn geliefde oer-hobby.
Eenmaal aangekomen op het prachtige eiland in Stone Town en nadat we opnieuw over de muur van taxichauffeurs waren geklommen , liepen we naar het hotel waar we die nacht zouden blijven. Prima hotel; airconditioning, klamboe. Maar eerst gaan we op ‘spicetour’.
Een paar uur weg van het hotel ligt een uitgestrekte plantage die wordt beheerd door de overheid. Op deze plantage worden toeristen op de zogeheten spicetours genomen. Het kost een tientje en dan ben je voor een halve dag zoet. Onze gids leidde ons rond en nam on mee van kruid naar specerij en vise versa. Tijdens de uitleg plukte de assistent van de bomen en planten om ons vanalles te laten proeven. Het was verrassend interessant en gezellig en op het eind kregen we een authentieke, van bladeren gemaakte hoofdtooi en stropdas.
Die avond, die nodlottige avond bezochten we de vismarkt op Zanzibar. Een markt met kraampjes waarop een zee van voer is uitstald, vooral vis natuurlijk, maar ook vlees, groentes en zelfgemaakte verse sapjes. Ons was verteld dat het veilig is om vis te eten op deze markt en de koks verhitten de vis nadat je het gekocht had nog eens extra op de barbecue dus dat zit wel snor. Dacht ik. Ik kocht de slechtste verse gespieste kreeft die ik ooit had gegeten en had erna nog dagen plezier van. Gelukkig waren we op Zanzibar dus geen zorgen en iedereen komt vroeg of laat in aanraking met een reactie van het lichaam op het onbekende Afrikaanse voedsel.
De volgende drie dagen van onze mini-vakantie waren vol rust en vrede in de zon, aan het zwembad, met een verfrissende dorstlesser. Op de voorlaatste dag van ons verblijf in het oostenlijk gelegen resort hadden we plannen gemaakt om te gaan snorkelen. Nadat de lucht was opgeklaard voeren we per speedbootje naar een goede snorkelplek. Ik verwachtte er niet veel van maar het was een van de mooiste plekken die ik ooit heb mogen zien. Het leken wel duizende vissen die om ons heen zwommen en het waren er vast nog meer die zich schuilhielden tussen het koraal. Het was een onbeschrijfelijk mooie ervaring. Je had er bij moeten zijn.
Totaal uitgerust en met een opgeladen batterij was ik na het uitstapje naar Zanzibar weer klaar voor het werk in het ziekenhuis. Niet voor lang, want een week later ging ik alweer op safari met vier lotgenoten. Ja ik kwam hier om te werken, maar het is moreel nu eenmaal niet toegestaan om naar Tanzania af te reizen en vervolgens niet het Serengeti park of de Ngorongoro krater te bezoeken. Dus we kozen een onvergetelijke vierdaagse safari van Arusha (hoofdstad) naar Lake Manyara, vervolgens twee dagen Serengeti (wat in het Nederlands iets betekent als ‘eindeloze vlakten’) en we besloten onze safari in de Ngorongoro krater. Niet als enige dacht ik voor het bezoek aan de krater dat we er langs zouden rijden, de omvangen zouden bewonderen en een paar plaatjes voor thuis zouden schieten. Maar onze gids Linus had het beste voor het laatst bewaard en we daalden af ín de krater met een diameter die zo groot was dat je niet kon bevatten dat de inhoud ooit bestond uit lava. Het landschap in de krater was, zoals gewoonlijk in het noorden van het land, wonderlijk groen. Niks kale, grijze krater. En we hebben ons een hele dag vermaakt in de krater met het voltooien van onze missie: het vinden en vastleggen van de big-five. Uiteindelijk is het gelukt en als extraatje zaten we met onze jeep op de eerste rang (enkele meters verder) bij een maaltijd van de leeuwen, die een gnoe aan het oppeuzelen waren. Als je goed keek, zag je de hyena’s op een afstandje loeren, wachtend tot de leeuwen hun buik vol hadden zodat zij de restjes van het bot konden schrapen. Helaas duurde dat een eeuwigheid dus zijn we maar gegaan. Gedurende de safari sliepen we op campings in de koude lucht van de nacht, in tentjes en met onze slaapzak als enige bescherming tegen eventuele hongerige wilde dieren. Een vrijwilliger vertelde me een week voor de safari dat er op zijn safari in de nacht een leeuw langs zijn tent liep en hij hoorde het tikken van de staart tegen het tentdoek… Gelukkig kwam het enige getik dat ik in de nacht hoorde van de gietende regen.
Het is immers regenseizoen en bij terugkomst van safari (twee weken geleden) heeft dit seizoen zijn naar meer dan verantwoord eer aangedaan. Zoals me verteld werd voordat ik hierheen kwam regent het in het regenseizoen bijna elke dag, maar nooit de hele dag. En dat is ook zo. Als het regent, nou, dan maak je borst maar nat want het komt met bakken tegelijk uit de lucht vallen. Zulke regen hebben we in Nederland niet. Een tropische regen die van wegen rivieren maakt, van auto’s boten en van bajajbestuurders de gelukkigste mensen op aarde; niemand neemt de benenwagen in dat modderwater. Over het algemeen draagt de lokale bevolking de verkoelende regen een warm hart toe, omdat ze nu eindelijk even uit kunnen puffen van de hitte. Mzungu’s, en ik in het bijzonder, zijn minder enthousiast. Door de regen worden de onverharde wegen modderig en graven de banden van het verkeer diepe gaten. Ergo, hobbelen in je voertuig, heen en weer geslinger in de dala dala (nog uitputtender dan voorheen), ook in de vroege vroegte wanneer ik aan de minimaal veertig minuten durende reis naar mijn het ziekenhuis begin. Niemand hoefde mij te vragen welke van de superkrachten ik zou kiezen.
En dan nu waar het eigenlijk om draait; het werk zelf. Afgelopen weken ben ik vooral te vinden geweest in de operatie kamer, waar ik vooral keizersneden, het verwijderen van cystes (vaak een ophoping van een abnormaal grote hoeveelheid vocht) en kankeroperaties. Eens was er een vrouw met maar liefst twaalf tumoren in haar baarmoeder en eierstokken. Twaalf! Twaalf balletjes die qua grootte varieërden tussen één en zeker tien centimeter die er een voor een werden uigetrokken door de chirurg. Maar twaalf tumoren.. Is dat normaal?! De vrouw was na afloop in ieder geval blij, misschien omdat ze zowat een halve kilo was afgevallen.
De ruimte die de OK wordt genoemd zou in Nederland niet door de keuring komen. Ik heb er overigens geen kritiek op, maar het is simpelweg anders dan in Nederland. De kamers staan indirect in contact met de buitenlucht en vliegen vliegen af en aan de kamer in en uit. Soms worden ze aangetrokken door de ingewanden van de patient die buiten het lichaam hangen en soms irriteren ze de dokters in het gezicht. In ieder geval niet compleet steriel. Ook mogen studenten en vrijwilligers zomaar binnenlopen in de kamer, maar let wel: draag de hygiënische laarzen nog onder het bloed van de vorige patient worden uitgereikt in de kleedkamer. En draag een mondkapje, haarnetje en scrubs. Verder moet ik de chirurg en de assistent nageven dat ze goed nadenken om de hygiëne voor de operatie, maar de ruimte is gewoon ranzig. Neem nou de operatie lamp, die boven de opengsneden patiënt zweeft. Hij werkt wel, maar op de bovenkant liggen meer stof en vliegen dan waarschijnlijk op dit moment in mijn kamer in Vught. Tot slot staan er tuinstoelen voor als je meer een zitter bent, zijn er naalden die eens door een dokter werden gebruikt als tandenstoker en zijn er kranten voor de niet-zo-boeiende operaties. Wéér een keizersnede.
Deze week steek ik daadwerkelijk mijn handen uit de mouwen op de afdeling ‘minor theatre’, voor kleine verwondingen en kleine ingrepen. Het werk, begeleid door een superdokter, Alex, bestaat vooral uit wonden schoonmaken, verbanden verversen en hechtingen plaatsen of verwijderen. Het merendeel van de patienten heeft last van wonden die veroorzaakt zijn door diabetes of van abcessen (cystes maar dan gevuld met pus). Vandaag nog was er een diabetes patiënt met een grote hap uit zijn linker grote teen; een wond tot op het bot. Aan Dr. Alex de schone taak om een deel van de geïnfecteerde teen weg te snijden en ik mocht assisteren. Maar de geur van rottend vlees, die infectie en het gebrek aan stroom, en dus aan frisse lucht, is het ergste van alles. De aanblik van de binnenkant van de verrotte teen is bij lange na niet zo afschuwelijk als de geur. Helaas en gelukkig kan ik dat niet met jullie delen.
Naast de uitstapjes die ‘medical outreach’ of ‘dirty day’ worden genoemd, onderzoeken van schoolkinderen of het verven van een weeshuis, staat er tot nu toe niets dan werk op de planning. Niet getreurd, er is een bioscoop dus ik verveel me niet na het werk. Daarnaast kunnen we met de vrijwilligers schilderen bij Kabongo, puik tijdverdrijf.
Dat was het weer. Ik heb weer een hoop gedaan en beleefd en ik ben nu alweer over de helft van mijn verblijf hier. Bedankt voor het lezen en hou je haaks. Tot de volgende update!
Michiel

PS: Geld gaat ingezameld worden voor medicijnen voor kinderen in het weeshuis, schoolbanken en benodigdheden voor het ziekenhuis. Nader bericht volgt nog, maar voor degene die zich niet in kan houden :
NL66 INGB 0002 8224 05
Alle uitgaven worden door mij verantwoord en waarschijnlijk met foto’s!
Nogmaals bedankt!